Politiek Actueel

Politiek is ook lijnen uitzetten en mensen winnen voor de gedachten die je uit, en taal is de verpakking van het product dat aan de man wordt gebracht.

Net als de folders de gezichten de houding, de vlaggen en de ballonnen.

Wie de verkeerde verpakking kiest merkt dat vanzelf in de peilingen.

Daar kunnen het CDA en de PvdA over meepraten.

'Smily Markie staat straks in illuster rijtje met Orbán en Berlusconi'

 
 

Vanmiddag stemt het Europees Parlement vrijwel zeker in met een resolutie tegen premier Rutte. De verklaring stelt dat de PVV-website haaks staat op alle fundamentele waarden van de EU: vrijheid, gelijkheid, en het respecteren van de mensenrechten. Ze beschuldigt de PVV ervan uit te zijn op politiek gewin over de rug van de Oost-Europese werknemers. Rutte zou er afstand van moeten nemen, als ook de andere Europese leiders. Het kabinet moet niet blind zijn voor de kwaadaardige politiek van de PVV, aldus de verklaring. Rutte kan die zonder consequenties naast zich neerleggen. Ze is niet bindend, maar wel schadelijk voor zijn reputatie.

In scherpe bewoordingen namen de europarlementariërs deze week afstand van de gewraakte PVV-website. De Europese Commissie wil dat het kabinet onderzoekt of de website strafbaar is. Volgens de Commissie is dat het geval: het meldpunt zou aanzetten tot haat, racisme en discriminatie en het basisrecht voor Europese werknemers ondergraven om overal in Europa een baan te zoeken.

Berlusconi en Orbán
Vandaag zal het parlement met overgrote meerderheid een verklaring aannemen waarin niet alleen de PVV-website wordt veroordeeld maar meer nog de weigering van Rutte om het PVV-initiatief af te keuren. Het is voor het eerst dat Nederland een zware uitbrander krijgt van het parlement. 'Rutte schaart zich hiermee in het rijtje van illustere leiders als Berlusconi en Orbán', zei GroenLinks-europarlementariër Cornelissen.

Fractieleider Joseph Daul van de christendemocraten - de grootste partij in het europarlement - hekelde de boodschap die Rutte uitdroeg. 'Hij maakt een onderscheid tussen goede en slechte werknemers op basis van hun paspoort.' Daul betreurde het dat Rutte niet bij het debat aanwezig was.

De liberaal Verhofstadt zei dat hij zijn partijgenoot Rutte op de omstreden website had aangesproken. Hij vroeg zijn collega Daul hetzelfde te doen bij CDA-minister Verhagen.

Haat en verdeeldheid
Europarlementariërs uit Midden- en Oost-Europese landen benadrukten de bijdrage die werknemers uit hun land aan de Nederlandse welvaart leveren. Zij waarschuwden voor de haat en verdeeldheid die de PVV zaait met haar website. De Tweede Wereldoorlog met al zijn verschrikkingen is ook begonnen met het tegen elkaar opzetten van bevolkingsgroepen, aldus de parlementariërs.

Volgens PVV-europarlementariër Zijlstra veegt het parlement de onvrede bij burgers over de Poolse en Hongaarse werknemers onder het tapijt. 'Dit debat gaat over ons meldpunt in plaats van over de problemen, dat is de omgekeerde wereld. De Brusselse elite is medeverantwoordelijk voor het verplaatsen van de criminaliteit naar Nederland.' Zijlstra pleitte verder voor het afschaffen van het Europees Parlement.
 

 

 

In plaats van te kiezen voor verantwoordelijkheid, kan de PvdA beter radicaal stoppen met de 'gedoogstrategie' en inzetten op een nieuwe koers.

Terwijl het kabinet in stilte werkt aan een aangepast regeerakkoord, loopt de nieuwe leider van de PvdA zich warm. Als er straks duidelijkheid is over de extra bezuinigingen, treft het kabinet een partijleider die gewapend is met scherpe voorstellen en getraind is in debatteren.

In de strijd rond het leiderschap gaat het tot nu toe vooral over de vraag wie op tv overeind blijft. Verschillen over koers en inhoud lijken er amper toe te doen. En waarom is er electoraal zo weinig vertrouwen in de PvdA? Hoe het tij te keren? De antwoorden hierop zijn cruciaal voor de toekomstige koers.

Uit de peilingen komt naar voren dat de SP profiteert van de electorale neergang van de PvdA. Dat is deels te verklaren door Emile Roemer, maar vooral door de consequente en herkenbare stellingname tegen dit kabinet. De SP stemt niet mee als de PVV haar steun aan het kabinet onthoudt. De uitstraling is: 'hoe eerder weg, hoe beter'. Deze heldere stellingname ontbreekt bij de PvdA. Op cruciale momenten - stemmingen over steun aan Griekenland en verhoging van de pensioenleeftijd - is nagelaten een kabinetscrisis te forceren. Zo ontstond het beeld van de PvdA als gedoogpartij.

In andere Europese landen die geregeerd werden door wankele (minderheids)coalities, is het politieke debat over het op orde brengen van de overheidsfinanciën wel gebruikt om zittende kabinetten ten val te brengen (Italië) en nieuwe verkiezingen te forceren (Spanje en Slowakije). De PvdA-fractie besloot echter mee te besturen in plaats van vol de confrontatie aan te gaan. De PvdA wilde verantwoordelijkheid nemen, het land niet onbestuurbaar maken in tijden van financiële nood en op onderdelen relevante punten binnenhalen. Dit paste in de strategie van Job Cohen - een strategie die hij zelf uiteindelijk als ineffectief bestempelde.

Hoe beoordelen de verschillende kandidaten voor het partijleiderschap deze strategie achteraf? Wordt vastgehouden aan de bestuurlijke lijn of wordt voluit gekozen voor een nieuwe politieke koers? Alle idealen en voorstellen van de vijf kandidaten ten spijt, ze hebben geen betekenis als dit kabinet gewoon kan doorregeren. Hoe de kandidaten de PvdA weer in een invloedrijke positie willen krijgen, is vooralsnog een raadsel.

Om het tij te keren moet stevige confrontatiepolitiek worden bedreven, waarbij in de Tweede Kamer én in de samenleving - zij aan zij met getroffen mensen en organisaties - actie wordt gevoerd. Waarbij verzet wordt gepleegd tegen de uitvoering van wat Job Cohen eerder en nu ook Diederik Samsom, 'asociaal beleid' noemt. De PvdA zal dan worden neergezet als 'bestuurlijk onverantwoordelijk' en tijdelijk buitenspel worden gezet in de Haagse arena. Alleen de kandidaat die echt wakker ligt van de effecten van de maatregelen op de samenleving, zal bereid zijn het politieke spel zo ver door te zetten.

Op de inhoud lijkt de PvdA zich te kunnen onderscheiden door nadrukkelijk een derde positie in te nemen. Er zijn nu namelijk maar twee smaken: of ongegeneerd neoliberaal beleid van meer markt en minder overheid dan wel alles zoveel mogelijk bij het oude laten.

De kiezer is niet dom. De meeste mensen weten best dat geen van beide wegen ons land vooruit helpt. Dat betekent allereerst doorpakken op de oorzaak van de misère: een te grote bancaire sector, waar op onverantwoorde wijze massaal geld is verdiend met het (uit)lenen van en speculeren met (andermans) geld.

Ons land zal op een eerlijkere en duurzamere manier geld moeten gaan verdienen. Dat kan best. In Duitsland hoeven ze minder te bezuinigen, omdat ze zuiniger leven en meer verdienen. Daarvoor zal voluit steun en ruimte gegeven moeten worden aan diegenen die het geld opbrengen: onze (toekomstige) beroepsbevolking. Dat vraagt niet om extra asfalt, animal cops en straaljagers, maar om excellente voorzieningen op het gebied van onderwijs, innovatie, kinderopvang en zorg. De noodzakelijke hervormingen op het gebied van wonen, arbeid en zorg moeten in het teken staan van vergroten van de inzetbaarheid én het welzijn van de bevolking.

De leider die de PvdA nodig heeft, zal op een aantal punten expliciete keuzes moeten maken: radicaal stoppen met de gedoogstrategie, de politieke strijd verplaatsen van de Haagse arena naar de samenleving en een hervormingsagenda opstellen die Nederland vooruit helpt. Hans Spekman zie je het doen, maar wie van de andere vijf?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

'Oppositie heeft maar één acute opgave: Rutte moet in de plomp'

18/03/12, 15:08 − bron: OPINIE - Thomas von der Dunk
© anp. Premier Mark Rutte

Het landsbelang gaat boven het Ruttebelang. Het is daarom voorkomen terecht dat de PvdA erop uit is om premier Rutte te beschadigen, meent Thomas von der Dunk.

De VVD zal binnenkort nog spijt als haren op haar hoofd krijgen voor anderhalf jaar gemakzuchtige en principeloze bangigheid die in de naoorlogse Nederlandse parlementaire geschiedenis haar gelijke niet kent.

Elke liberale waarde wordt gaandeweg opgegeven om maar op het pluche te blijven. Waar er bij de komende onderhandelingen met de gedoogpartners immers geen materieel wisselgeld voorhanden is, kan er slechts op immateriële waarden ingeleverd worden: met de ondermijning van de rechtsstaat, van minimumstraffen tot onbetaalbare griffierechten en capitulatie voor populistische chantage bij benoemingen in de Hoge Raad.

Reinout Oerlemans-tv
Ook de rechtspraak wordt, na het - door een zelfde op output gericht marktdenken - met examengesjoemel ontspoorde onderwijs en de met Reinout Oerlemans-tv ontspoorde zorg, steeds meer als een bedrijf opgevat dat snel en efficiënt, en vooral kostendekkend, hoge productie moet draaien.

Wilt U bij de overheid Uw recht halen? Dat mag Henk en Ingrid vooral aan belastingen niets kosten. Maar wat als degenen die hun recht willen halen, straks gewoon Henk en Ingrid zelf zijn, die anders dan ministeries en multinationals de proceskosten zelf onmogelijk kunnen betalen? Dit kabinet herintroduceert de klassejustitie onder het mom van de lege beurs.

Ongekend: de hele juridische wereld spreekt inmiddels al over de gang van zaken haar grote bezorgdheid uit, maar Rutte en de zijnen hebben er geen boodschap aan, en gaan stug op hun heilloze weg voort.

Beperkte blik
De SGP heet daarom inmiddels 'geestverwant' omdat zij een even beperkte blik op de overheidsfinanciën heeft. En over de PVV sprak Rutte, ten overstaan van diezelfde SGP, van een 'hele stoere partij'. Dat laatste kan inderdaad van de VVD niet gezegd werden, dus ik snap die jaloezie in zekere zin wel.

Nog geen twee jaar geleden kwam Rutte met één grote lofzang op New York: dat moest, met zijn cosmopolitische geest, hèt voorbeeld voor Nederland worden. Nu moeten degenen die ter plekke in New York aan die lofzang praktische vorm waren gaan geven, vrezen binnenkort hun Nederlanderschap te verliezen.

Daarbij is het echter niet gebleven. Ook heeft het stelselmatig wegkijken bij Wilders' schunnigheden en het op Wilders' bevel even stelselmatig kapittelen van iedereen die daarvan wat zegt - als laatste de eigen senator Wybe Schaap - de huidige coalitie in Brussel geïsoleerd. Europa mepte afgelopen weken hard terug: daarop was duidelijk niet gerekend.

Wientjes
Dat is tevens een leerzame les voor Bernhard Wientjes, die de afgelopen tijd ook niet al te ver vooruit durfde te kijken. Want dat Polen-meldpunt dat zijn ondernemers vandaag bij het zaken doen dwars zit, valt natuurlijk niet los te zien van de wel degelijk reële concurrentie op de arbeidsmarkt die lagerbetaalden door de flexibilisering ondervinden.

Wientjes stond immers zeer te juichen bij het eenzijdig ondernemersvriendelijke programma van dit rechtse kabinet - en betaalt daarvoor nu de prijs. Net als veel anderen die aanvankelijk nog voor de economische effecten van Wilders' xenofobe tirades gewaarschuwd hadden, keek hij, zodra de huidige coalitie eenmaal gevormd was, de andere kant uit, omdat de schade aanvankelijk leek mee te vallen.

Datzelfde stelselmatige wegkijken heeft Rutterechts nu ook volledig van de PvdA vervreemd, die het voor een aantal essentiële dossiers, waar de PVV niet thuis geeft, voor een parlementaire meerderheid bitter hard nodig heeft - bijvoorbeeld voor de bezuinigingen waartoe het nu zelf verplicht is omdat het even eerder zo hoogmoedig andere landen de les had gelezen.

In ruil voor zijn redelijke houding kreeg Cohen slechts hoon van de Wildersclub over zich heen - en een premier die daarbij steevast met een grote grijns naar zijn vingertoppen staarde. Die grijns is, net nu de FNV die tot campagnemotief heeft verheven, inmiddels overigens al wat van zijn gezicht weggesleten.

Dodelijke politieke crash
Bij alle obsceniteiten van de PVV luidt de vaste mantra van Rutte: maak Wilders niet groter! Natuurlijk moet men niet op elke provocatie reageren. Maar een staatsman weet instinctief, wanneer hij dat wel en wanneer hij dat niet moet doen. Met de automatische piloot van nooit bijsturen zal Rutte nu voortaan zowel in Den Haag als in Brussel de allergrootste moeite hebben om een dodelijke politieke crash te voorkomen.

Reken maar niet meer op ons, aldus de nieuwe oppositieleider Diederik Samson, als jullie er straks in het Catshuis niet uitkomen - een tussenformatie die opnieuw de onhoudbaarheid aantoont van de grootste levensleugen van het kabinet Rutte-0: dat Wilders buiten de regering staat. Wat Rosenthals diplomaten het buitenland ook in zijn opdracht diets zullen pogen te maken: niemand voorbij Zevenaar die dat nog gelooft.

De PvdA is de vernederingen nu namelijk beu en heeft derhalve de vorige gouvernementele aanvoerder ingeruild voor een oppositionele stormram. No passaran!

Eenendertig bedrijfspoedels
'De PvdA is er vooral op uit om de premier te beschadigen', zo piepte Mark Harbers, die als een van de eenendertig bedrijfspoedels uit de VVD-fractie de bui al zag hangen, meteen angstig. Inderdaad. En met dit kabinet dat de inhoudelijke leegte van Rutte en de bestuurlijke onbeschoftheid van Bleker combineert met de morele lafheid van Leers en Rosenthal, en daarmee op ongekende wijze Nederland beschadigt, is dat volkomen terecht.

Het landsbelang gaat boven het Ruttebelang, en voor de oppositie bestaat er daarom, anders dan bij alle eerdere gewone rechtse kabinetten, maar één acute opgave. Dat is om Rutte daar te doen belanden, waarmee Andreas Kinneging al bij voortgezet wangedrag Rutger dreigde: in de plomp.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rutte maakt van premier platte coalitieleider

 
© anp. Premier Mark Rutte verlaat na de tweede week van onderhandelen op de fiets het Catshuis in Den Haag.

In de nadagen van Paars hekelde de liberaal Hans Wiegel de diffuse politieke cultuur die onder de kabinetten-Kok was ontstaan. De voornaamste oorzaak daarvan was in zijn ogen het Torentjesoverleg, waarin de premier en de vice- premiers alles voorkookten met de fractieleiders in de Tweede Kamer. Daardoor was het profiel van de coalitiepartijen PvdA en VVD flets geworden en functioneerde de parlementaire democratie gebrekkig. Nee, dan in zijn dagen...

Wiegel vertelde dat hij ten tijde van het kabinet-Biesheuvel (1971-72) als jong fractieleider van de VVD eens was uitgenodigd voor overleg met de liberale ministers in het Torentje. Zijn evenknie uit de senaat, Harm van Riel, was er ook. "Er waren veel broodjes en de bewindslieden legden de voortreffelijkheid van hun voornemens uit. Daarna keken ze ons aan. Konden wij ermee instemmen? Ik was jong, zat wat te schuifelen. Wat moest ik ermee? Waarop Van Riel opstond en zei: 'Wat u vertelde, is interessant. Uw broodjes waren lekker. Wij wensen u nog een prettige middag.' Nooit meer zo'n gesprek geweest. Prima!"

Mooi verhaal, een illustratie van onversneden dualisme, dat wil zeggen helder onderscheiden posities van ministers en parlementsleden; ieder zijn verantwoordelijkheid.

Het belang van dit dualisme in de verhoudingen kan niet genoeg worden onderstreept. Het biedt ruimte voor een open parlementair debat, geeft inhoud aan de vertegenwoordigende functie van de Kamer en maakt ook duidelijk waar en hoe er compromissen worden gesloten. Aldus wordt voorkomen dat coalities naar binnen keren en geestloze regeermachines worden, die gaandeweg het contact met de leefwereld van burgers verliezen. Dat was precies wat er gebeurde in de nadagen van Paars. Hans Wiegel voelde in 2001 scherp aan dat er daardoor ruimte ontstond voor iemand als Fortuyn.

Van een zuiver dualisme is in de naoorlogse politiek nimmer sprake geweest. Omwille van een stabiel bestuur vraagt regeren in coalitieverband nu eenmaal om een minimum aantal vastigheden, en van de coalitiepartners een houding van verplichting tegenover elkaar en tegenover het kabinet. Dat is nog wat anders dan een volledige binding aan het kabinet, zoals bij zuiver monisme het geval is. In zo'n constellatie is het onderscheid tussen regering en coalitiefracties geheel vervaagd en deelt de politieke leider van de partij zowel aan de geestverwante ministers als aan de Kamerleden de lakens uit.

De Nederlandse politiek schuift onmiskenbaar steeds verder in die richting op. Het Catshuisberaad dat nu gaande is, illustreert dat. De hoofdpersonen aan de onderhandelingstafel zijn de politiek leiders van de drie coalitiepartijen, Rutte, Verhagen en Wilders - Verhagen is weliswaar geen politiek leider van het CDA, maar hij zal zich wel zo gedragen, wat vanuit zijn positie logisch is omdat hij in 2010 zo ver zijn nek uitstak voor deze politieke samenwerking. Daar komt bij dat hij gepokt en gemazeld is in onderhandelingen als deze. Bovendien staat hij in een lange traditie van katholieke politici (Nolens, Dekkers, Beel, Romme, Schmelzer, Andriessen, Van Agt, Lubbers en de jezuïtisch gevormde Van Mierlo), die vanuit het midden, meer of minder stil, bepaalden wat voor coalitie er kwam.

In de tendens naar een steeds monistischer regeercultuur wordt het premierschap meer en meer gepolitiseerd. Dat wil zeggen dat de premier meer coalitieleider is en minder premier van alle Nederlanders. Die twee elementen hebben altijd in het ambt gezeten, maar door het toenemende belang van de politieke leider als boegbeeld van de partij, is het accent gaandeweg verschoven. Die ontwikkeling is begonnen na het kabinet-Den Uyl in 1977, toen de PvdA de campagne voerde onder het motto 'Kies de minister-president'. Het CDA nam het voorbeeld in 1986 over met de campagne 'Laat Lubbers zijn karwei afmaken' en in 1989 met de slogan 'Verder met Lubbers'.

In deze tendens paste dat Jan Peter Balkenende in 2002 na succesvolle verkiezingen premier werd, ondanks dat hij door gebrek aan ervaring nauwelijks voor dit ambt was toegerust. Onder het vierde kabinet-Balkenende was de premier niet zozeer coalitieleider als wel CDA-leider, in voortdurende rivaliteit opererend met vice-premier en PvdA-leider Bos. Dat kabinet werd dan ook niet gedragen door een 'ferme wil' tot samenwerking, zoals de huidige coalitie van VVD, CDA en PVV (en de SGP als stille vennoot).

Gezien die sterke wil en het smalle parlementaire draagvlak van zijn kabinet is het te begrijpen dat Rutte als coalitieleider voortdurend met de oliespuit en de stroopkwast in de weer is. Maar de vraag is of dit smeerwerk niet ten koste gaat van het landsbelang dat hij als premier behoort te dienen. Dat belang is in het geding nu het Europees parlement Nederland vanwege het Polen-meldpunt van de PVV als een xenofoob land te kijk heeft gezet. Met zijn volgehouden weigering zich van dit initiatief te distantiëren (wat alleen in eng-staatsrechtelijke zin standhoudt), en aldus iets weg te nemen van de beschaamdheid van veel Nederlanders, bewijst Rutte hoezeer het coalitiebelang het premierschap is gaan overheersen.

Het oprukkende virus van het monisme is dus niet alleen slecht voor de positie van de Tweede Kamer en daarmee voor de parlementaire democratie, zoals ik vorige week schreef, maar ook voor het constitutioneel zelfstandige ambt van minister-president. Ik ben benieuwd wanneer Wiegel hier iets van zal zeggen. Het kan voor hem als uitgesproken dualist toch geen verschil maken dat er nu, anders dan in 2001, een coalitie zit die hem welgevallig is? Hij liep destijds al weg na één broodjeslunch. Nu zijn ministers en fractieleiders weken achtereen bezig elkaar in een en hetzelfde pak te naaien.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

AOW'er als de nieuwe crimineel

Hummie van der Tonnekreek, voormalig hoofdredacteur van Weekend en Big Brother −30/06/12, 21:18
© ANP. Boodschappentas: samen dragen verlaagt de AOW.

opinieSamen met een vriend(in) boodschappen doen, kan een korting op de AOW-uitkering opleveren. Het is een schande en je reinste discriminatie.

De Sociale Verzekeringsbank (SVB) komt bij AOW'ers langs om hun 'uitkeringssituatie' te controleren. Het wetsvoorstel dat dit huisbezoek mogelijk maakt, ligt nog bij de Eerste Kamer, maar de SVB en de overheid nemen er vast een voorschot op. De folder van de SVB bevat buiten- gemeen discriminerende bepalingen voor alleenstaande AOW-ontvangers. Mensen zoals ik, dus.

De groep alleenstaande ouderen groeit. Onderzoek toont aan dat gelukkige senioren gezonder leven en goedkoper zijn. Daarom is het pijnlijk en contraproductief dat de nieuwe wet het mogelijk maakt alleenstaande ouderen te straffen met korting op hun AOW als ze hun leven socialer willen inrichten door dingen samen met andere ouderen te doen. Eerst dacht ik nog dat ik het me verbeeldde, maar nu ik ook gruwelijke radiospotjes heb gehoord, vrees ik toch dat het de overheid menens is.

Hoe zit het in elkaar?

Als je zonder dat je samenwoont of zonder dat er sprake is van wat je een liefdesrelatie kunt noemen, samen met een vriendin (te) veel dingen onderneemt, kan er al snel van worden uitgegaan dat je met 'iemand' een economische eenheid vormt en hangt je een korting van je AOW boven het hoofd.

Het criterium is niet (langer) dat je nog een eigen huis hebt waar je een groot deel van de tijd doorbrengt. De AOW-korting dreigt al als je samen met een vriendin voor de gezelligheid de boodschappen doet, één keer in de week bij elkaar eet en besluit dat je net zo goed samen met een auto naar je bridgeavondje kunt rijden.

In het normale sociale verkeer zouden zulke normale platonische gezelligheidsvriendschappen nooit een economische eenheid worden genoemd. Toch roept het SVB-spotje mensen die veel dingen gezellig samen doen op, om even bij de SVB te informeren of dat wel bij de AOW- regels past. Het is geen excuus dat je alleen een hulpbehoevende vriend of vriendin terzijde staat. Ook dan kan de economische eenheid snel worden aangenomen.

Hoe krankzinnig is dit allemaal. In mijn leven vóór de AOW maakte het niet uit of ik die veel te grote bloemkool voor een kleine eter zou delen met mijn zusje, die hier om de hoek woont.

We gingen niet met twee auto's naar dezelfde verjaardag rijden. En het was gezelliger en gezonder als mijn zusje en ik één of twee keer per week bij elkaar zouden eten.

Het discriminerende zit 'm daarin dat ik niet meer mag wat andere mensen zonder nadenken wel mogen zonder dat de overheid ze een extra strafbelasting oplegt. Dit alles werkt niet alleen discriminerend, maar ook criminaliserend. Het raakt de mensen in hun privacy en hun sociale bestaan.

Maar het wordt nog erger. De nieuwe wet maakt het ook mogelijk dat ik als alleenstaande AOW'er plotseling en onaangekondigd bezoek krijg van twee SVB-controleurs. Niet omdat ik verdacht wordt van gesjoemel met de AOW omdat ik stiekem met iemand samenwoon. Nee, zonder dat er sprake hoeft te zijn van zo'n verdenking, kan ik steekproefsgewijs gecontroleerd worden.

Hoe eng is dat? Ik zie het voor me. Staan twee types voor de deur, terwijl ik nog rondsjok in mijn niet zo appetijtelijke ochtendjas, terwijl de kattenbakken nog niet zijn verschoond en de slaapkamer nog niet is gelucht.

Hoe gaan die types dan controleren of ik daadwerkelijk een bejaarde single ben? Graaien in de wasmand? Ruiken aan mijn beddengoed? Duiken ze in mijn kledingkasten? Wat vernederend. En als ik a priori niet te vertrouwen ben, hoe zit het dan met de controleurs? Liggen mijn ringen nog wel op de wastafel als deze schenders van mijn privacy (en veiligheid) zijn vertrokken?

Hoewel ik niets te vrezen heb - ik doe geen sociale en gezellige dingen met een zuster/vriend(in), want ik ben een einzelgänger die zo nodig vier dagen achter elkaar die bloemkool eet - heb ik me toch voorgenomen om geweldig stampij te maken als me zou overkomen wat de wet mogelijk maakt. Tot en met het Hof van de Rechten van de Mens.

Den Haag zwijgt over deze discriminerende wet die zo'n gigantische inbreuk maakt op mijn privacy. Het is ook nog een domme wet. Want de ouder wordende mens die niet meer voor de gezelligheid en om goedkoper uit te zijn, kan aankloppen bij een leeftijdgenoot, klopt wel aan bij zorgverzekeraars en overheden.

 

 

De ongelijkheid is weer net zo groot als in de jaren dertig

James Kennedy − 29/12/13, 09:00

column JAMES KENNEDY   De economische ongelijkheid in westerse landen neemt toe en dit veroorzaakt op sommige plekken spanningen. Onder meer in New York.

·         Uit onderzoek blijkt dat er meer echtscheidingen zijn in gebieden waar de economische ongelijkheid toeneemt

Op 1 januari wordt Bill de Blasio de nieuwe burgemeester van de stad. Hij werd gekozen omdat hij beloofde een einde te maken aan de grote ongelijkheid die de stad verdeelt. Hij wil de rijkste inwoners extra belasting laten betalen, om met dat geld onder andere te investeren in onderwijs en ziekteverlof.

Het is een mooi streven in New York, de Amerikaanse stad met de grootste inkomensongelijkheid. Maar veel maatregelen vereisen de steun van het staatsparlement en het is onzeker of de nieuwe burgemeester die zal krijgen. Het terugdringen van ongelijkheid is een politiek gevoelige zaak. Al was het maar omdat dan blijkt dat Amerika toch niet het land is van gelijke kansen voor ieder.

Meer schulden
Op de zogenaamde Gini-index, een index die sociaal-economische ongelijkheid meet op een schaal van 0 tot 1, scoren de VS zo laag (0.47) dat het land geregeld het verwijt krijgt afgedaald te zijn tot het niveau van de Derde Wereld. Ter vergelijking: Nederland scoort ongeveer 0,30. De lijst wordt aangevoerd door Zweden met 0,23 en eindigt met Zuid-Afrika met 0,65.

Toenemende ongelijkheid is sinds de jaren zestig een zorgwekkende trend in veel westerse landen. In de jaren zestig scoorde de VS nog 0,38 op de Gini-index. En Nederland was het meest egalitair in de jaren zeventig met een score van 0,24.

Maar door technologische ontwikkelingen en globalisering is vooral in de VS de ongelijkheid scherp toegenomen. Grote bedrijven hebben kleine bedrijven opgeslokt, waardoor de winst over minder mensen wordt verdeeld en er meer mensen zijn op de werkvloer die minder verdienen.

Zo'n grote ongelijkheid in rijkdom is er niet meer geweest sinds ongeveer 1930. Grote ongelijkheid kan economische crises veroorzaken, als steeds meer mensen zich in de schulden steken omdat hun koopkracht te laag is om de economie op de been te houden.

Sociale mobiliteit
De toenemende ongelijkheid werkt ook door in de sociale verhoudingen. Uit onderzoek blijkt dat er meer echtscheidingen zijn in gebieden waar de economische ongelijkheid toeneemt (de financiële problemen ondermijnen de stabiliteit van huwelijken). Instanties kunnen mensen die onder financiële druk staan ook minder goed beschermen tegen nieuwe bedreigingen, zoals de Amerikaanse schrijver George Packer ook laat zien in zijn nieuwste boek 'The Unwinding', waarmee hij net de National Book Award heeft gewonnen.

Nog erger is dat de sociale mobiliteit in de VS sterk is afgenomen. De kans om je omhoog te werken uit een achterstandspositie is veel groter in een 'socialistisch' land als Denemarken dan in de VS, waar veel mensen in de inkomensklasse blijven hangen waarin ze werden geboren. Meer dan elders bepaalt de afkomst in de VS je toekomst.

Hieraan liggen wel degelijk politieke keuzes ten grondslag. De econoom Joseph Stiglitz beweert in zijn recente boek 'The price of inequality' dat politici en de financiële elite schuldig zijn aan de toegenomen economische ongelijkheid. Politici hebben zich laten inpalmen door de financiële sector en zijn overgegaan tot deregulering. Ook Barack Obama heeft weinig gedaan om echte hervormingen door te drukken op Wall Street, waardoor er geen tegenkrachten zijn georganiseerd om de inkomensverschillen de kop in te drukken.

Onzekerheid en verwarring
Er zal een nieuw politiek elan nodig zijn om net als in de jaren dertig van de vorige eeuw weer te kiezen voor sociaal-economische gelijkheid. Dat zie ik in de VS nog niet zo snel gebeuren. Veel burgers vinden dat het je eigen schuld is als je niet hoger opklimt op de maatschappelijke ladder.

Maar ook in Nederland wordt veel gesproken over eigen verantwoordelijkheid, schaalvergroting en deregulering, waardoor de ongelijkheid zal toenemen. In Nederland is de solidariteit nog sterk, maar ook hier nemen de onzekerheid en verwarring toe over de mate waarin wij verantwoordelijkheid zouden moeten nemen voor elkaar. Bezuinigingen op woningcorporaties, studiebeurzen, sociale diensten en voorzieningen voor gehandicapten hebben ook gevolgen voor de ongelijkheid in de samenleving.

Ook Nederland zal keuzes moeten maken.